Het AI nieuws van week 38

Afgelopen week was ik in Manchester om te presenteren op PyCon UK, dus ik had allemaal andere leuke dingen te doen, waardoor deze nieuwsbrief heel bescheiden niet eens de 5000 woorden aantikt!

The tyranny of fun

In mijn praatje in Manchester had ik het ook weer over hoe ik als kind leerde programmeren, door eindeloos BASIC-codes over te typen, en mijn compiler (het stuk van een programmeertaal dat de code vertaalt zodat de computer het kan lezen) als leraar gebruikte.

Als het dan lukte, was dat supercool, want zo kon je bijvoorbeeld je eigen games maken, en alles wat je maar kon verzinnen ook in de computer krijgen, het meest veelzijdige stukje speelgoed! En juist die slogan kwam de afgelopen week ook weer langs, al is die nog ouder dan mijn tienertijd, namelijk van precies 50 jaar geleden!

Zoals ik ook al zei in de podcast met Jan-Jaap Hubeek, er was een tijd in de vroege wereld van de computer dat visionairs zoals Seymour Papert en Alan Kay zich voorstelden dat ieder kind dat een computer zou krijgen, er ook mee zou gaan spelen. Ik heb dat zelf ook lang gedacht, maar het is te simpel gedacht. (In week 24 schreef ik een hele lange verhandeling over waarom ik dat niet meer geloof),

Het tamelijk ontluisterende boek The Charisma Machine dat ik van de zomer las, geeft de mislukking van dit soort denken perfect weer. In een aantal projecten waar inderdaad laptops werden uitgedeeld aan kinderen bleek dat ze helemaal niet zelf gingen programmeren, of zelfs maar digitaal maken met photoshop. Ze gingen vooral spelletjes doen, en muziek luisteren via YouTube [[1]] :

"Even when they overcame the technical difficulties of classroom use, they found that students seemed to be perpetually distracted by music, games, and videos on the internet."

Ja, ook dat is natuurlijk de computer gebruiken als 'toy' maar niet op de manier die de pioniers voor ogen hadden. The Charisma Machine contrasteert echt een paar fascinerende cases, van jongens die de laptops wel gebruiken voor programmeren (Goedzo! Die werden flink op het schild gehesen) en een meisje dat de laptop juist gebruikte voor haar schoolwerk, wat lang niet zoveel enthousiasme opleverde. De hacker-cultuur is er een van tegendraadsheid, de lol zit m niet in doen wat mag, maar juist wat niet mag, hoeft of moet.

Wat er denk ik zo problematisch aan is de framing van lol hebben met de computer, is dat de mensen die dit verhaal vertellen, een beperkt begrip hebben van wat plezier is. Ik schreef hierover eerder op mijn Engelstalige blog. Er zijn, volgens onderzoek dat ik in die blog aanhaal vijf verschillende soorten fun [[2]] :

1: Met vrienden zijn
2: Tevreden zijn
3: Trots zijn (achievement)
4: Romantiek en seks
5: Extase

Even tussendoor: Wat is het trouwens toch fijn om je eigen stukken zo terug te lezen, ad-vrij en niet onderhevig aan de grillen van techbedrijven of link rot! Alle reden om zelf je eigen content te hosten, bijv via Ghost, maar voor mijn onderwijssite gebruik ik nu Obsidian + ftp en dat werkt eigenlijk ook geweldig! Daar ga ik ook nog wel eens wat over opschrijven.

Anyway... Ik vind het stuk nog steeds heel zinnig: iets helemaal zelf uitpluizen is leuk, maar dat is type-3 Achievement, en dus een heel ander soort leuk dan chillen op de computer: muziek luisteren, TikTok scrollen etc, dat is meer type 1 fun, of misschien type 2.

En als ik nu het stuk uit 2018 weer lees komt er voor mij nu ook nog het argument bij dat als je alleen voor jezelf leuke dingen doet, je ander werk laat liggen. Ik werd vorige week geïnterviewd in aanloop naar mijn praatje op PyCon in Manchester, en als antwoord op de vraag waar we het meer over moeten hebben in tech, zei ik:

"We should really talk about fun a whole lot less. I know that sounds weird and contra-intuitive, but the emphasis on fun, and doing stuff for the sheer joy of us, has driven us away from value-based software. From building stuff that is important, but boring, that is, in principle, easy but a lot of work."

Het treffendste voorbeeld voor mij is natuurlijk het maken van programmeertalen. Er zijn honderden (zo niet meer) programmeertalen die mensen voor hun eigen lol hebben gebouwd: een programmeertaal die alleen maar uit de code "Ook!" bestaat (zoals een gorilla roept, op zijn Engels: "ook ook ook!"), die alleen maar spaties en andere onzichtbare tekens gebruiken, talen die expres zo moeilijk mogelijk zijn, of talen die ook kunstwerkjes van Mondriaan zijn:

Leuk bedacht, en ik geef eerlijk toe, ik vond dit vroeger toen ik studeerde ook het summum van humor, zeker om Whitespace hadden we de grootste lol, want het is bijvoorbeeld goed voor het milieu, want als je het uitprint, kost het helemaal geen inkt! Lol.

Ik ging er echter totaal anders tegenaan kijken toen ik aan meertalig programmeren ging werken, en ik van een collega hoorde dat je in het Arabisch geen 2 + 3 schrijft, maar ٢+٣ ("ithnien za'it thalatha"). Het hele idee dat je in het Arabisch andere cijfers gebruikt, was al geheel nieuw voor me. Het is ook vrij verwarrend dat wij onze cijfers Arabische cijfers noemen, maar dat ze in het Arabisch toch andere gebruiken.

Toen ik er dieper indook bleek dat geen enkele bekende programmeertaal je in Arabische cijfers laat rekenen (of Hindi cijfers, of Chinese, etc etc). Dat contrast tussen enerzijds honderden programmeertalen als lolletje, en anderzijds precies 0 talen die denken aan een andere natuurlijk taal of cultuur, dat heeft te maken met het idee dat je als je programmeert, je vooral wat leuks voor jezelf maakt. Het was helemaal niet leuk om Arabische cijfers en letters in Hedy te programmeren, althans niet in de betekenis dat ik er lekker mee aan het spelen was, het was geen type-1 of type-2 leuk.

Het was een paar maanden werk, heel veel gedoe op allerhande plekken (de taal zelf, het invoerveld, de uitvoer, wat gebeurt er als je verschillende getalsystemen door elkaar gebruikt), wat uiteindelijk tot een paper leidde, maar leuk is echt anders. Het leuke eraan is zelfs nog uit een andere soort, ik zou het zelf type-6 noemen: het leuk dat komt van iets voor een ander kunnen doen. Dat is niet alleen de leuk van achievement, het gaat dieper. Met alleen de framing programmeren of computers zijn speelgoed, komen we daar nooit.

Okee dat was misschien een lange inleiding, maar ook dit heeft zijn weerslag op AI en hoe het ontworpen en geframed wordt, want hoe vaak lezen we niet dat we AI het werk moeten laten doen dat jij "niet leuk vindt"! Welke leuk wordt daar eigenlijk bedoeld?

Kijk naar dit voorbeeld uit een blogpost van de OU.

Leerprocessen volgen en analyseren is misschien niet leuk in de ene betekenis, maar wel zinnig, betekenisvol, belangrijk en dat is ook een vorm van leuk. Als we AI dingen laten doen die niet onmiddellijk bevrediging geven, hoe doen we dan nog het moeilijke werk dan type-3 leuk oplevert, of mijn zelf bedachte type-6 dat betekenis geeft aan het leven?

Marktwerking

Of moet ik zeggen, markt "niet werking"??? Wat een heerlijke banger is dit paper, van Joshua Pearce, informaticus maar ook verbonden aan de business school van Western University in Canada.

In de jaren '90 en daarna, toen het neoliberalisme ook de universiteiten binnenwaaiden (en we dat ook merkten aan de vorm van het bestuur van de universiteit) moest de kennis van universiteiten ook financieel verzilverd gaan worden. Want het zou toch zonde zijn als het "op de plank blijft liggen", ow hoe vaak ik die slogan toch niet gehoord heb.

Niemand vroeg zich natuurlijk af of dit de moeite waard was, want de aanname was dat het goed zou gaan. Natuurlijk gaan geniale uitvindingen geld opleveren, en natuurlijk kunnen we wetenschappers ertoe aanzetten om producten te maken van hun ideeën. Ook ik heb heel (heel!) lang geleden een startup gestart vanuit de universiteit, dus ik ken die wereld wel een beetje. Het is een totaal maffe wereld als je het mij vraagt, en het beste wat ik ervan geleerd heb is dat wetenschappers en mensen uit het bedrijfsleven een totaal andere taal spreken en op andere tijdschalen denken.

Net zoals voor veel andere startups geldt, er mislukken ook een heleboel startups die uit de wetenschap voortkomen (denk maar aan de geniale stormparaplu's, superieur misschien als paraplu, maar niet viable als concurrent van een plu van 5 piek die zo weer stuk waait).

Pearce bekijkt het verhaal echter in z'n geheel. Hij berekent niet wat de patenten op de lange termijn geld opleveren, hij bekijkt of het voor wetenschappers zinnig is om eraan te werken. Immers, het verschil tussen een gewone durf-ondernemer en een wetenschapper is dat voor wetenschappers de opportunity costs anders zijn, ze kunnen in de tijd dat ze aan een startup werken ook andere dingen doen. Beursvoorstellen schrijven bijvoorbeeld, wat de universiteit ook geld oplevert. Als je het zo bekijkt, is een patent schrijven een slecht idee:

"The results found all component costs were higher than the IP-related income, with the opportunity cost for writing patents instead of grants being more than 33 times the income realized through IP protection. Overall, the case study university loses over $9million/yr on IP with a negative ROI of -97.6%. Research universities have opportunities to increase research income >10% by ignoring IP.

Zoals collega Katinka van der Kooij afgelopen week ook al scherp opmerkte op LinkedIn, het is onze taak als universiteiten misschien helemaal niet om kennis de samenleving in te krijgen. Daar hebben we overheden voor, en het delen van onze kennis met onze studenten, die het dan in de praktijk kunnen toepassen, een gratis en heel effectieve manier van kennisdeling.

Het onderzoek van Pearce geeft maar weer eens mooi aan hoe het logische doen heel vaak niet het beste is, en dat we soms het goedkoopste uitzijn als we wetenschappers gewoon laten doen waar ze goed in zijn en opgeleid voor zijn: wetenschap.

Ow, kom op VU...

Toen ik schreef over de UvA-AI, voorspelde ik natuurlijk al wel dat de tijd wel zou komen dat de VU ook "zoiets" zou doen, maar dat het meteen al na twee weken zou zijn, tsja dat had ik nou ook weer niet meteen gedacht. Ik had de VU, eerlijk gezegd, toch iets beter ingeschat. Maar helaas, ook bij ons is bij sommige collega's de AI bliksem in de bol geslagen, en ze komen nu met een 113 pagina's tellend document (alleen toegankelijk voor als je een VU-account hebt) waarin het hoe en wat van AI geletterdheid voor studenten uiteengezet wordt.

Wat de oproep vooral zo frappant maakt is een bijbehorende video waarin onze rector zegt dat het bedrijfsleven vraagt om kennis van AI, maar, zo zegt Jeroen Geurts, als je ons handboek leest, dan weet je precies "wanneer informatie betrouwbaar is, en wanneer het nepnieuws betreft". Nog los van het feit dat de wereld niet zo zwart-wit is, horen hallucinaties nu eenmaal bij LLMs. Dat is de kern van hun functionaliteit, en dan treden er fouten op: de Camino van Anna Visser of vogels met een permanentje, Rosenmöllers als rector, of, erger, een verzonnen quote van een rechter die niet bestaat, zoals deze week te lezen was in de Financial Review.

"Deloitte said that in that case “Justice Davis” (a misspelling of Justice Davies) had said at paragraphs 25 and 26: “The burden rests on the decision-maker to be satisfied on the evidence that the debt is owed. A person’s statutory entitlements cannot lawfully be reduced based on an assumption unsupported by evidence.”

No such quote appears in the consent orders issued by Federal Court Justice Jennifer Davies on November 27, 2019 – in fact, the orders do not contain a paragraph 25 or 26."

Deloitte geeft echter nog niet toe dat het inderdaad niet klopt, en dat dat door AI komt, maar dat lijkt natuurlijk erg onwaarschijnlijk. En net zoals bij andere voorbeelden van hallucinaties komen de kosten van het checken op de conto van een ander, in dit geval een journalist.

Als we studenten op de VU gaan leren prompten, wat leren we ze dan over de waarheid? Wat we ze leren is, als je het mij vraagt, dat de waarheid er niet toe doet. Want de voorbeelden die je de afgelopen maanden in mijn nieuwsbrief hebt kunnen lezen, waren allemaal zonder uitgebreide voorkennis te controleren, en zelfs dan niet altijd. En zeker niet voor studenten, die nog aan het leren zijn.

En het is niet alsof de schrijver van het handboek dit niet weet, lees maar mee:

Ok, dus ChatGPT genereert vaak (niet soms he, of af en toe, of zelden... nee, vaak!!) verzonnen verwijzingen. Daarom moet je ze controleren tegen, je verzint het niet, de literatuurlijst van je docent. Maar kan de student dan niet gewoon, ik weet het niet hoor, maar... de stukken uit de literatuurlijst lezen?

Een tool die vaak verkeerde antwoorden geeft, waarom willen we die gebruiken? Bovenstaand stuk komt trouwens uit een hoofdstuk over Literatuuronderzoek, maar wat is het probleem waar studenten tegenaanlopen dan, waarvoor chatGPT de oplossing is. We hebben toch al goede databases met bestaand, kloppend werk waarin studenten kunnen zoeken, bijvoorbeeld via de bibliotheek. Geen woord wordt in het stuk besteed aan uitleggen waarvoor AI een oplossing is, waarom een docent of een student dit zou willen integreren in een vak!

Als je studenten zelf vraagt of ze graag met AI werken, ja, zegt 67%, het geeft ons wel toegang tot meer informatie, maar ze zijn zich ook zeer bewust van de risico's op verkeerde of onbetrouwbare feiten.

Moet het dan niet aan een docent zijn om studenten te behoeden voor deze risico's die studenten overduidelijk zelf ook goed snappen? AI gebruiken is in de meeste gevallen helemaal geen leerdoel, dus waarom zouden we het integreren?

De lezersvraag: hoe zit dat met jouw dumbphone?

Tsja, daar wil ik al sinds ik ben overgestapt in april wat over schrijven, maar door een leuke lezersvraag kom ik er nu eindelijk aan toe:

"Ik zou best willen weten hoe je dat doet."

Ik heb dus nu een LightPhone waarvan je je kan afvragen of het wel een dumbphone is, want het is nu ook weer geen Nokia 3310. Er zit van alles op, je kan muziek luisteren door mp3'tjes te uploaden, je kan je abonneren op bekende podcasts, je kan navigeren (ook via OV), en je kan er prima foto's mee maken. Dus er zitten van allerlei smart features op, alleen geen apps. Niet doomscrollen op X/BlueSky/LinkedIn, maar ook niet internetbankieren of een QR-code scannen.

"Hoe ga je om met Whatsapp groepen en signal verzoekjes, QR codes en 2FA authenticatie? Met diensten die alleen via apps gaan (zoals een deelauto of waar ik vandaag achter kwam, een opslagbox voor spullen). En heb je voor alle dingen dat een vervanger, zoals een iPod, een fototoestel een TomTom?

De LightPhone lost dus een aantal dingen voor je op, want ik kan wel foto's maken, navigeren en muziek luisteren, en ook een hotspot maken voor mobiel internet als dat nodig is, bijvoorbeeld onderweg in de trein.

Ook speel ik een beetje vals. Ik heb namelijk vooralsnog wel een oude iPhone die ik thuis laat liggen, maar daardoor kan ik wel op mijn laptop op WhatsApp en op Signal. Ik ben daar eerlijk gezegd niet onverdeeld happy mee, ik zou liever helemaal stoppen met WhatsApp, maar dat is inderdaad vanwege sommige groepen lastig, zoals een groep ouders op school, die ga ik zo snel niet naar Signal krijgen. Maar ik ga zeker geen nieuwe iPhone meer kopen dus als dit ding op een dag niet meer te updaten is, dan zal ik ook van Whatsapp afgaan, en dat is dan maar zo.

Mijn verdere valsspelen is dat ik ook nog een iPad heb, en daar ga ik zeker geen afscheid van nemen omdat ik te veel hou van digitaal schrijven en tekenen. Met de iPad kan ik 2FA gebruiken, waar dat niet via sms kan. Die iPad kan ik ook gebruiken voor dingen waar alleen een app voor is (zo heb ik laatst in Aarhus een DonkeyRepublic-fiets staan unlocken met mijn iPad wat vast een koddig gezicht was, als een echte boomer hahaha.

Uiteindelijk gaat het om je reden om geen smartphone te hebben. Mijn hoofdreden is dat ik een hekel begon te krijgen aan mezelf, altijd maar scrollen op dat ding ipv nadenken, rondkijken, luisteren. Ooit was social media voor mij een plek om te leren, en om echt connectie te maken, maar dat is al lang niet meer zo, niet alleen voor mij, maar voor heel veel mensen, zoals dit mooie stuk in NOEMA ook beargumenteert:

"Social media was built on the romance of authenticity. Early platforms sold themselves as conduits for genuine connection: stuff you wanted to see, like your friend’s wedding and your cousin’s dog."

Maar zo niet meer vandaag, social media zijn een schim van hun vroegere zelf en hebben met connectie niks meer van doen:

"It’s all just vapid, empty shit produced for engagement’s sake."

Ja I know! En toch bleef ik maar scrollen. Niet meer op X, maar dan wel op Insta, BlueSky, Mastodon, LinkedIn. Kijk ik naar mijn scrollende vinger, dan zie ik in mijn geestesoog de bruine vlek die rokers op hun vinger krijgen van de nicotine. Bah! En als het niet scrollen was, dan wel maar eens een even kijken wat mijn banksaldo is, oh kijk iemand geeft me kudos op Strava, gaat het morgen regenen, ha is het al weer zo laat? En dat dan iedere dag.

Allerhande dingen die ik heb geprobeerd om mezelf eraf te krijgen (zwart-wit-iconen, screentime etc.) zorgden er niet voor dat ik er echt minder op zat. Als ik naar de wc ging, moest ik eerst mijn telefoon zoeken want o je zal eens 5 minuten op de pot zitten en je vervelen?! Zeg nou zelf, dat is toch niet echt gezond.

De reden voor mij is dat ik mijn tijd beter wil besteden, en dan kan je misschien accepteren dat je toch nog op Whatsapp zit. Is je reden dat je helemaal geen big tech wil consumeren, dan ligt het anders. Dat is voor mij een fijne bijkomstigheid, maar nog geen hoofddoel.

Ik vind het boeiend trouwens in de discussie "Smartphonevrij opgroeien" dat ik zo weinig ouders zie die de daad bij het woord voegen en om deze reden ook geen smartphone hebben/bij zich hebben. We weten dat kinderen van drinkers gaan drinken en kinderen van rokers gaan roken. Maak je je dus oprecht zorgen dat je kinderen telefoon dependent worden? Leg je telefoon dan boven in een la, en gebruik 'm alleen na hun bedtijd. Je rookt toch ook niet in de woonkamer?

"En hoe ga je om met het feit als je zegt dat je een dumbphone hebt en mensen je aankijken alsof je uit het stenentijdperk komt."

Het grappige is dat ik dat niet zo vaak meemaak. Iedereen herkent mijn gevoel wel over teveel op dat ding zitten. Zelfs van jongeren (onder de 30) vindt 84 procent zelf dat ze te veel op hun telefoon zitten, en éénderde van de Nederlanders heeft liever nooit meer seks dan nooit meer een smartphone! Een zesde van de Nederlanders neemt liever afscheid van hun pink dan van hun telefoon! Dus als verslaving je reden is, kan je op veel bijval rekenen. En zelfs het argument dat ik liever niet wil dat big tech mij overal maar volgt en alles bijhoudt wat ik doe wordt meestal niet gek gevonden.

Maar wat ik de afgelopen 6 maanden gemerkt hebt is dat de LightPhone niet zozeer een dumbphone is, als wel een soort nicotinepleister. Ik dacht dat ik echt echt niet meer zonder smartphone zou kunnen, maar wat blijkt, de dingen die de LightPhone doet, ook daar kan je prima zonder. Vorige week in Belgrado heb ik gewoon ouderwets bij het hotel een kaartje van de stad gevraagd en daar kon ik prima mee uit de voeten. Steeds vaker vergeet ik mijn LightPhone mee te nemen, en dat is dan eigenlijk ook prima. Jammer dat je geen foto kan maken maar ach, heb je niet al genoeg foto's? Ik zit toch niet meer op Insta dus wat moet ik met al die foto's die ik nooit meer terug kijk?

Ik denk dat ik mijn telefoon uiteindelijk ook best door een iPod had kunnen vervangen (wat financieel voordeliger zou zijn geweest, met een prijskaartje van $599 is de LightPhone niet goedkoop!)

Zoals zo vaak het geval, als je eenmaal afgekickt bent, vraag je je af waarom je ooit anders hebt gewild.

"smart" glasses

Man man man, wat een idiote demo van Zuckerberg deze week. Ik wilde er zelf al allerhande grappen over maken, maar John Walker van Kotaku was me voor en honestly, ik had het niet beter kunnen doen. Wat een idiote setup, AI gaat een bekende kook-Youtuber zogenaamd helpen om van een setje ingrediënten "capable of being put together for pretty much one purpose" (waaronder zijn eigen kruidenmix) een sausje te prepareren:

“Yeah, let’s try it. It’s not something I’ve made before,” says Mancuso, remembering his script, “so I could definitely use the help.”

En zelfs op zo'n simpele taak loopt de AI totaal vast, maar... dat ligt natuurlijk aan de slechte WiFi op de locatie (alsof dat niet uitgebreid getest zou zijn). Als er iets uit de demo blijkt dan is het wel dat big tech extreem veel moeite moet doen om een cringy product een beetje aantrekkelijk te maken, en zelfs dan lukt het niet.

Gelukkig moeten we het van de jeugd hebben, de "most online generation" moet voorlopig niks van die dingen hebben, aldus de Washington Post afgelopen zomer:

"So people create their own boundaries and their own norms and rules for their friends and their family about what they do or don’t post on social media."

Dat is ook absoluut mijn ervaring als ik met jongeren werk, tieners uit mijn klas vragen het eerst voor ze een foto van jou zomaar online zetten, nou, kom daar maar eens om bij je boomer-vrienden!

Minder LMS, meer beter!

Mijn oproep de afgelopen zomer om te stoppen met Magister vindt weerklank in NRC deze week, fijn!! Deze keer niet vanuit het perspectief van een docent, maar dat van een ouder (en van de bij deze ouder behorende tiener). In een herkenbaar gesprek vertelt Yaël Vinckx hoe een docent op haar zoon reageert.

„Maar wat vindt u van hem als persoon”, onderbrak ik de docent.
„Hoe bedoelt u?”
„Nu, toont hij respect voor docenten, is hij aardig naar klasgenoten, ruimt hij zijn rotzooi op of gooit hij de snoeppapiertjes voor de voeten van de schoonmakers neer?”
„Oh”, zei de man, „bedoelt u dát. Ja, als we de lat zo laag gaan leggen …”

"de lat" een bekende term voor wie in het onderwijs werkt, waar moeten we die leggen. Hoog, zodat iedereen zich eraan optrekt, of laag zodat niemand buiten de boot valt. Een eenvoudig antwoord is er nooit, maar ik denk dat niet zozeer gaat om de lat, als wel om de verwachtingen. Als ik verwacht dat iedereen zijn huiswerk doet, zonder dat er een straf tegenover staat, dan is dat iets heel anders dan als ik afdwing dat iedereen dat doet. Het bespreken van huiswerk bijvoorbeeld een vast onderdeel van je les maken, normaliseert het doen ervan; heb je dat niet gedaan, dan val je meteen door de mand en kan je niet meedoen (zo pak ik het op de universiteit aan, zonder expliciete dwang). Dat vergt ook dat huiswerk een zinvolle functie heeft trouwens, dat het iets is waar je iets aan hebt en niet iets dat je maakt omdat het nou eenmaal moet.

Vinckx stipt mooi aan hoe het altijd maar volgen van kinderen hen een verantwoordelijkheid afneemt, en zo doet het altijd maar afvinken dat net zo goed. En dit alles gaat natuurlijk ook over de vraag in wat voor wereld we willen leven, en wat voor kinderen we erin willen grootbrengen. Afgelopen woensdag keek een leerling mij aan en zei dat hij zijn huiswerk niet gemaakt had, omdat het niet in Magister stond. Volgens hem hoefde je het dan namelijk niet te maken. Dat bleek bij navraag in de lerarenkamer echt niet waar, althans in theorie, volgens de schoolregels. Onze leerlingen moeten namelijk allemaal een papieren agenda hebben om huiswerk in te noteren (driewerf hoera, in theorie).

In de praktijk komt het wel wel op neer dat huiswerk alleen echt is als het in Magister staat, dan kan de leraar namelijk wijzen naar iets dat de leerling niet gemist kán hebben. Maar in wat voor wereld leven we als ik een leerling in de ogen kijk, zeg dat hij voor volgende week iets moet voorbereiden en dat dat dan in zijn beleving niet telt, tot het online staat. De mens tot mens communicatie gekannibaliseerd door de computer. Telt een date voor hem ook pas met bijbehorende calendar-invite? Heb je een film pas gezien als die afgevinkt is in IMDB?

Wat ik aan leerlingen wil leren is verantwoordelijkheid voor jezelf en voor elkaar. Heb je je zaakjes niet op orde, dan zijn daar consequenties aan verbonden, maar die zijn inhoudelijk van aard: dan blijf je achterlopen en kan je niet meedoen. Ben je te laat? Dan verstoor je de les voor de rest, en daarom moet je wachten tot je binnen mag komen. Niet als straf.

Events!

Het conferentieseizoen is in volle gang dus ik spreek de komende tijd op allerhande plakken. Bijvoorbeeld op 1 oktober bij Nieuwspoort in Den Haag voor een event rondom de afhankelijkheid van Big Tech: Naar een politiek zonder Big Tech-afhankelijkheid. Misschien zie ik je daar?

Slecht nieuws

Websites blijven erg ontoegankelijk voor wie geen muis kan gebruiken, Julia Tol probeerde lid te worden van vijf Nederlandse politieke partijen, en slaagde maar bij twee (en niet eens met vlag en wimpel).

Let op! Linkedin gaat je data verzamelen, tenzij je hier je instellingen aanpast (kan tot 3 november)

Chatbots geven twee keer zo vaak (dus niet minder vaak!!) een verkeerd antwoord als een jaar geleden aldus een rapport van onderzoeksbureau News Guard Tech. De 10 meest-gebruikte AI tools outputte in 35% van de gevallen onzin vorige maand, versus 18% in augustus 2024. Dat komt voornamelijk omdat chatbots veel minder vaak zeggen dat ze het niet weten, van 31% naar bijna nooit meer.

Er is trouwens veel verschil tussen de verschillende chatbots, van 10% fake news bij Claude tot wel 57% bij Inflection (van de chatbot Pi).

Onze overheid (ok de vorige dan, maar toch) wilde asielzoekers koste wat kost tegenhouden, ook als dat wettelijk totaal onmogelijk is. Dit heel gedegen achtergrondstuk in NRC doet uit de doeken hoe adviesbureau KPMG wél wilde zeggen wat Yesilgöz en van der Burg wilde horen, terwijl ambtenaren die de wet wel kenden aangaven dat het gevraagde niet mogelijk was (en die uiteraard uiteindelijk wel gelijk hadden). Ontluisterend beeld vind ik van een VVD die niet naar democratische waarden handelt.

Iedereen zit op chatGPT, ook, blijkbaar psychologen, soms tijdens in een sessie zelf, zonder medeweten (of toestemming) van patienten!

Goed nieuws

Feyenoord gaat na de chaos van vorige week, terug naar fysieke seizoenskaarten. Mooi voorbeeld maar weer eens van hoe breekbaar digitale techniek is, en hoe klein het probleem was dat moest worden opgelost met bakken software: gewoon simpelweg een kaartje bij je hebben is voor de meeste mensen geen enkel issue (sterker nog, ik vind het wel leuk om een museumkaart bij me te hebben!). En het werkt natuurlijk ook nog eens beter voor mafklappers als ik die geen iphone hebben!

Solar wordt steeds maar goedkoper, kostte een gigawatt aanleggen in 2004 nog een jaar, nu nog maar een dag!

De VU start een mooi project om te bekijken hoe moslimstudenten de VU de afgelopen 40 jaar beleefd hebben.

Je weet het, als een headline uit een vraag bestaat, dan is het antwoord negatief, ook bij dit stuk "Bevorderen leerpleinen het leren?" is het antwoord een welluidend nee:

"[H]et overzicht van de literatuur suggereert dat, op zichzelf, nieuwe onderwijsruimtes geen katalysator zijn voor directe verbetering van het leren." De '21e-eeuwse' leerpleinen zijn een schrikbarend dure grootschalige proef gebleken, opgedrongen aan leraren en leerlingen zonder enige echte bewijsbasis."

Het vertrouwen in de wetenschap staat er niet zo slecht voor als we soms denken hoorde ik in deze fijne BNR podcast met Geke Roeling, directeur van NEMO.

Ethiopië importeert geen benzineauto's meer, ondersteund door China die daar een fabriek neerzetten voor elektrische auto's, zo las ik (alweer) in NOEMA. Fijne site is dat! Gevolg, sinds 2019 geen toename meer in de import van olie en gas, terwijl de economische groei toenam met 70%.

Geniet van je boterham!

[[1]]: Er zit trouwens nog veel meer heel boeiends in dat boek maar daar kom ik nog wel eens op terug!

[[2]]: “Fun, Fun, Fun”: Types of Fun, Attitudes to Fun, and their Relation to Personality and Biographical Factors I. C. McManus, Adrian Furnham (pdf). Maar goed dat ik de titel van het paper erbij had gezet, want de link van de pdf op mijn Engelstalige blog werkt dus ook niet meer!